Sinema Manyakları

Eve Geldik (We Came Home):

Eve Geldik son derece kişisel bir belgesel. Amerika doğumlu ama Afgan kökenli olan yönetmen Ariana Delawari kendisini ve ailesini anlatıyor. Sovyet işgali döneminde babası Amerika’da konuyla ilgili düzenlenen eylemlerin aktif bir üyesiymiş. Taliban sonrası dönemde ise merkez bankası başkanı olmuş. Ariana da bu dönemde ilk kez Afganistan’a gitmiş ve gidip gelmeye devam etmiş. Ayrıca müzikle de ilgilenen Ariana bu dönemde Afgan müzisyenlerle bir albüm de kaydetmiş. Film Ariana’nın çocukluğundan gelen görüntülerle Afganistan seyahatlerinin, albüm çalışmaları ve ailesi ile yaptığı söyleşilerin bir karması niteliğinde. Açıkçası film de Afganistan’a bütünlüklü bir bakış atmaktan ziyade bir ailenin bu mücadele içindeki yerini ve düşüncelerini anlatıyor. Bu nedenle filmde yer alan Afganistan ile ilgili görüşler de bu ailenin görüşleri olarak kalıyor. Zaten festivale de konuk olan yönetmen de görüntüleri çekerken bunların film olacağını düşünmediğini, sonradan bu fikrin oluştuğunu söyledi. Filmin kişisel bir “video journal” olarak düşünülebileceğini de ekledi. Bu haliye samimi bir çaba ama çok ilgi çekici bir yapım olarak bulmadım.

Filmin en ilginç yanı bir anda karşımızda David Lynch’i bulmamızdı. David Lynch, Ariana’nın albümüne yapımcı olarak destek vermiş, hatta film bitince yazılardan farkettik ki bu filmin yapımcılarından biri de David Lynch’in eşi Emily Lynch. Bu durumda David Lynch bir ışık gördüyse vardır bir bildiği diyoruz.

Che Guevera Lübnan’da Öldü (Che Guevara Died in Lebanon):

Sonraki belgesel Che Guevara Lübnan’da Öldü de benzer şekilde çok kişisel bir yapımdı. Burada da yönetmen Christina Foerch Saab, Lübnan iç savaşında önemli bir komutan olan kocası Ziad Saab’ın belgeselini yapmış. Burada bir önceki belgeselin aksine kişisel hikayenin yanında Lübnan’ın durumuna da daha geniş anlamda bakıldığını söylemek mümkün ama insanın eşi hakkında bir belgesel yapması sıkıntılı bir durum. Zaten içiçe olduğunuz birisinden bazı şeyleri film için ilk kez dinliyor gibi yapmak pek olmamış. Aslında iyi bir düşünceyle bir kaç sahnede ev halleri de işin içine katılmış ama o sahnelerin de mizansen olduğu çok fazla hissediliyordu. Filmin yönetmeni festivalin konukları arasındaydı. Gençliğinden beri barış hareketi içinde olduğunu belirtti. Filmde de kocası üzerinden insanların neden ellerine silah alıp birbirlerini öldürdükleri sorgulamaya çalıştığını söyledi.

Bu arada filmin yönetmeni Christina Foerch Saab kendi filmini sessizce izledi ama günü diğer filmlerde yanındaki kişiyle resmen sohbet etti. Konuk yönetmendir, üzerine gitmeyelim dieyerek uyarmadım ama buraya yazmaktan da kendimi alamadım ne yapayım.

Kumun Hassas Anı (Vaghte Latife Shen / The Tender Moment of Sand):

Günün son filmi Kumun Hassas Anı enteresan bir yapımdı. Belli ki yönetmen Farid Mirkhani’nin aklında pek çok fikir uçuşmuş durmuş. Filmin doğrusal olmayan yapısı, farklı ses kullanımı, değişik kamera açıları yönetmenin gerçekten film üzerine epey düşündüğünü gösteriyor. Fakat ne yazık ki bunların toplamı ortaya iyi bir film çıkaramamış. Hatta bir karmaşa haline dönmüş diyebilirim. Bu filmin yönetmeni de konuklar arasındaydı. Filmi başka yerde göstermeyim tarzı sert yorumlar geldi filme. Bence gerek yoktu. Bu arada yönetmenin de alçakgönüllü bir insan olduğunu gördük. Filmi sevmeyenlerden özür bile diledi (ki bir seyircinin dediği gibi özür dilenmesine de gerek yoktu, beğeni de değişken bir şey sonuçta). Ayrıca filmin ne kadar zor koşullarda çekildiğini de öğrendik. Sansür kurulu senaryonun 30 dakikasını kısaltmış, çekimleri 3 yıl süren filmde oyuncular defalarca değiştirilmek zorunda kalınmış. Bu gibi durumlar olmasa belki de daha iyi bir film izleyecektik.

Bu arada filmi sevmeyip çıkmayı anlıyorum ama çıkarken yavaş davranıp bir de üstüne perdenin önünden eğilmeden geçenleri anlamıyorum. Halen filmi izlemeye devam edenlere biraz saygı lütfen.