Sinema Manyakları

Başka Bir Dünya (Inny Swiat / Another World):

16 yaşına giren Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali’nin geçen yıllar içinde bize tanıttığı yönetmenler arasında tek bir isim söyleyin derseniz hiç düşünmeden Dorota Kedzierzawska diyebilirim. Pek çok festival takipçisi de yıllar içinde Dorota’nın hayranı oldu. Festival ekibi de sağolsun, bu hayranlığımızın farkında olsa gerek ki Dorota yeni bir film çektikçe Uçan Süpürge’de izleme şansımız oluyor.

Polonyalı bu başarılı yönetmen bu kez ilk defa bir belgesele imza atmış. Belgesel birkaç sene önce Ölmek Zamanı filminde beraber çalıştıkları, Polonya sinemasının ve tiyatrosunun önemli isimlerinden Danuta Szaflarska üzerine. Bugün 98 yaşında olan Szaflarska’nın geçmişini anlatması ortaya büyük bir tarih seriyor. Bu yaşında halen iki tiyatro oyununda oynamakta olan Szaflarska’nın hafızası da gayet güçlü olunca ortaya etkileyici hikâye parçacıkları çıkıyor. Filmden yönetmenin de oyuncuya olan hayranlığı hissediliyor. Kurmaca filmlerinde çok güçlü görsel yapılar oluşturan Kedzierzawska, bu kez kendini oldukça geriye çekmiş ve tabir yerindeyse meydanı Danuta’ya bırakmış. Tüm film boyunca arka planda eski fotoğraflar ya da oynadığı filmler eşliğinde Danuta’nın tek başına konuşmasını izliyoruz. Anlattıklarının etkileyici olduğunu kabul etmekle birlikte belgeselin de popüler tabiriyle konuşan kafalar belgeseli olduğunu (hatta tek bir konuşan kafa) da itiraf etmek lazım. Ancak başta da belirttiğim gibi geçen yıllar içinde Dorota Kedzierzawska’yı o kadar sevdik ki ne yapsa izleriz noktasına geldik.

Dorota’nın festival konuklarından biri olması benim için güzel sürpriz oldu doğrusu. Film sonrası bir anda yönetmen de aramızda denmesi sevdiğimiz bu yönetmeni görmek açısından güzel oldu (daha önce de festivale katılmış ancak sanırım zorunlu sebeplerle takip edemediğim iki Uçan Süpürge’den birinde olmalı). Söyleşi gayet samimi bir ortamda geçti. Sanırım Dorota da Türkiye’de ne kadar seveni olduğunu görüp şaşırmış ve sevinmiştir. Çünkü her filminin adını anıldı, filmlerindeki temalardan bahsedildi. Keyifli bir söyleşiydi gerçekten.

Kadınların Günü (Dzien Kobiet / Women’s Day):

Kadınların Günü’nün, geçtiğimiz gün sona eren İşçi Filmleri Festivali ile Kadın Filmleri Festivali’nin ortak noktasında durduğu söylenebilir. Yönetmeni ve ana karakterlerinin kadın olması dolayısıyla Kadın Filmleri Festivali’ne, bir süpermarkette çalışan kasiyerlerin yönetim tarafından alabildiğine sömürülmesini anlatması açısından da İşçi Filmleri Festivali’ne uygun bir filmdi.

Bu Polonya filminde kasiyer olarak çalışmaktayken bir terfi fırsatı ile karşılaşan kızıyla beraber yaşayan bekar bir anne olan Halina Radwan’ın hikayesini izliyoruz. Radwan, başta buna çok sevinse de bir süre sonra yönetici olabilmek için aslında aralarından çıkıp geldiği arkadaşlarına ne kadar sert davranması gerektiği görüyor. Hastalık, hamilelik gibi durumlar olsa bile işe geç kalmak tahammül edilebilecek bir şey değil, kasiyer kızlar yeri geldiğinde günde 14 saat çalışmak zorunda, hatta yerlerinden kalkmak zorunda kalmasınlar diye mesai öncesi onlara bez dağıtılıyor ki tuvalete gitmeleri gerekmesin, oturdukları yerde yapabilsinler. Ayrıca Radwan terfi etmesinin nedenlerinden birinin de patronunun ona duyduğu ilgi olduğunu fark ediyor. Her ne kadar kendi isteğiyle onunla birlikte olsa da baştan da beklenebileceği gibi bu ilişki iyi sonuçlanmıyor. Çalışma koşulları dramatik bazı olaylara yol açınca Radwan bu kez işyerine karşı bir mücadeleye girişiyor, fakat çalışanlar güçlerini birleştirmedikçe bu mücadelenin başarılı olması çok da mümkün gözükmüyor.

Kadınların Günü, benzer yapıdaki filmler içinde çok öne çıkacak bir özelliğe sahip olmasa da Maria Sadowska tarafından iyi yazılmış ve iyi yönetilmiş bir film. Başrolde Katarzyna Kwiatkowska da gayet iyi bir performans sunuyor. İlk günden festivalin iyi filmleri arasında adını yazdık.